چه در صنعت ساخت و ساز کار کنید یا با این صنعت ناآشنا باشید، احتمالا نام میلگرد را شنیده‌اید. این مقطع فولادی باارزش و پرکاربرد برای افزایش استحکام بتن استفاده می‌شود و انواع مختلفی مانند ساده، آجدار، حرارتی و … دارد. اما نوع دیگری از این محصول نیز در بازار موجود است که به آن میلگرد تقویتی گفته می‌شود. میلگرد تقویتی با افزایش مقاومت کششی و خمشی بتن، از شکستن آن زیر فشار جلوگیری می‌کند. با ما در این مقاله همراه باشید تا بیشتر به این موضوع بپردازیم که میلگرد تقویتی چیست و چه کاربردهایی در ساختمان‌سازی دارد.
میلگرد تقویتی چیست و چرا از آن استفاده می‌شود؟
گاهی اوقات در ساختمان‌سازی پیش می‌آید که میلگردهای به کار رفته در ساختمان، توانایی کافی برای تحمل نیروهای واردشده بر بتن را ندارند. در چنین شرایطی از میلگرد تقویتی استفاده می‌شود تا توانایی بتن برای تحمل فشار افزایش یابد.
از آنجا که بتن به خودی خود دارای مقاومت کششی و خمشی کافی نیست و نمی‌تواند در برابر شرایط خطرناکی مانند بروز زلزله از ساکنین ساختمان محافظت کند، برای افزایش استحکام آن از میلگردهای آجدار بهره می‌برند و اگر باز هم بتن نیاز به تقویت داشته باشد، از میلگرد تقویتی استفاده می‌شود.
اما نحوه ساخت میلگرد تقویتی چیست؟ این میلگردها از شمش فولادی نورد گرم ساخته می‌شوند و به دلیل خواص فنی که دارند، مقاومت کششی بتن را تا چندین برابر افزایش می‌دهند. از ویژگی‌های منحصر به فرد میلگرد تقویتی، قابلیت خم شدن آن تا ۱۸۰ درجه است که به ما اجازه می‌دهد آن را در هرجای ساختمان که نیازمند استحکام بیشتر است، به کار ببریم. میلگرد تقویتی را می‌توان در دو نوع آجدار، بدون آج و همچنین بسته‌بندی شاخه‌ای یا کلاف تهیه کرد.
کاربرد میلگرد تقویتی چیست؟
ساختمان‌ها همواره تحت فشار نیروهای مختلفی هستند که از جهات متعدد بر آن‌ها وارد می‌شود. از جمله این فشارها می‌توان به نیروی فشاری ناشی از فشار طبقات روی دیوار برشی، نیروی برشی واردشده بر کل سازه از پایه ساختمان، لنگر خمشی حاصل از طوفان، زلزله و بادهای شدید اشاره کرد. میلگرد تقویتی موجب افزایش استحکام بتن در برابر هر یک از این نیروها می‌شود؛ بنابراین در پاسخ به سوال کاربرد میلگرد تقویتی چیست، می‌توان گفت این میلگرد در فونداسیون، دیوار برشی و تیرچه ساختمان کاربرد دارد.
میلگرد تقویتی در دیوار برشی
دیوارهای برشی که مستقیما به فونداسیون و اسکلت ساختمان متصل می‌شوند، بیشتر در مکان‌های زلزله‌خیز یا همیشه طوفانی کاربرد دارند. این دیوارها در دو نوع جفت و مونولیتیک موجودند و مهندس یا طراح باید بر اساس نوع سازه از یکی از آن‌ها استفاده کند.
به‌کارگیری میلگرد تقویتی در دیوارهای برشی باعث جلوگیری از شکستن و کمانش دیوار می‌شود. البته با استفاده از میلگرد تقویتی، بتن‌ریزی در اطراف دیوار و نزدیک به فونداسیون سخت می‌شود که می‌توان با استفاده از میلگردهای تقویتی قطورتر یا کاهش تعداد آن‌ها و بهره‌گیری از میلگردهای سرتاسری بیشتر، این مشکل را رفع کرد.
کاربرد میلگرد تقویتی در تیرچه بلوک
اما سایر کاربردهای میلگرد تقویتی چیست؟ میلگرد تقویتی در یکی از مهم‌ترین قسمت‌های سازه، یعنی تیرچه نیز به کار می‌رود. تیرچه در سقف قرار می‌گیرد و باید توانایی تحمل نیروهای فشاری و برشی واردشده از فونداسیون و طبقات بالا را داشته باشد. در ساخت تیرچه بیشتر از میلگرد آجدار استفاده می‌شود، اما گاهی به این ترکیب میلگرد تقویتی را نیز اضافه می‌کنند تا استحکام تیرچه افزایش یابد.
استفاده از میلگرد تقویتی در فونداسیون
فونداسیون یکی از مهم‌ترین بخش‌های سازه است که وزن کل سازه پس از انتقال به اسکلت و ستون‌ها، به فونداسیون می‌رسد و سپس به زمین منتقل می‌شود. فونداسیون در واقع مرکز تحمل ثقل سازه به شمار می‌رود بنابراین باید از استحکام کافی برخوردار باشد. برای استفاده از میلگردهای تقویتی در فونداسیون، آن‌ها را به شکل صحیح برش داده یا خم می‌کنند و در جای معین قرار می‌دهند. این میلگردها معمولا هم‌زمان با میلگردهای معمولی در پایین‌ترین بخش فونداسیون قرار داده می‌شوند.
تعداد میلگرد تقویتی مورد نیاز برای سازه چقدر است؟
اکنون که می‌دانیم میلگرد تقویتی چیست و چه کاربردی در ساختمان‌سازی دارد، خوب است که به نحوه محاسبه مقدار مورد نیاز آن برای سازه نیز بپردازیم. این یک فرایند تخصصی است که باید توسط مهندسان انجام گیرد و در صورت اجرای نادرست، ضرر زیادی به همراه خواهد داشت.
ذکر این نکته ضروری است که اگر در سازه از میلگرد A4 استفاده شده باشد، نیازی به میلگرد تقویتی نخواهد بود. یکی از عوامل مهم در تعیین میزان استحکام سازه، فاصله میلگردهای تقویتی از یکدیگر است که به وسیله قطر و ارتفاع آن‌ها اندازه‌گیری می‌شود.
برای محاسبه مقدار میلگرد تقویتی مورد نیاز سازه، دو روش به کار گرفته می‌شود:
روش نرم‌افزاری
مهندسان با استفاده از نرم‌افزار Etabs می‌توانند تعداد میلگرد تقویتی مورد نیاز سازه را محاسبه کنند. برای این کار، کافیست در نرم‌افزار تیر یکسره که چند دهانه دارد را انتخاب کنید تا نرم‌افزار مساحت میلگرد کل را محاسبه کند. سپس با کسر مساحت سطح میلگردی که در ساخت خرپا و تیرچه بلوک به کار می‌رود، می‌توان به این سوال پاسخ داد که مقدار مورد نیاز میلگرد تقویتی چیست.
روش‌های سنتی
روش تخمینی
در این روش با توجه به نظر مهندس، مقدار زیادی میلگرد تقویتی برای برخی سازه‌ها مانند هتل‌ها و بیمارستان‌ها استفاده می‌شود و تعداد و محل دقیق میلگردها را نیز تجربه مهندسان تعیین خواهد کرد.
بر اساس المان‌های نقشه
محاسبه مقدار میلگرد تقویتی طبق نقشه‌هایی که برای نوع المان‌ها ترسیم شده‌اند. این روش از سایر روش‌ها بهتر است.
علاوه‌بر این دو مورد در سری روش‌های سنتی، روش محاسبه بر اساس وزن نیز وجود دارد که در آن مقدار میلگرد تقویتی مورد نیاز سازه با استفاده از محاسبه سطح میلگرد بر اساس وزن انجام می‌شود.
سخن پایانی
در این مقاله بررسی کردیم که میلگرد تقویتی چیست و چرا در صنعت ساختمان‌سازی از آن استفاده می‌شود. میلگردهای تقویتی مقاومت ساختمان را در برابر زلزله یا طوفان‌های ناگهانی افزایش می‌دهند. این میلگردها در قسمت فونداسیون، تیرچه بلوک و دیوارهای برشی کاربرد دارند و نحوه محاسبه آن‌ها نیز از طریق نرم‌افزار و روش‌های سنتی قابل انجام است که در این مقاله به طور کامل شرح دادیم. پیشنهاد میکنیم با کلیک بر روی لینک درج شده مقاله ای با عنوان میلگرد چیست؟ و انواع آن کدامند را مطالعه کنید.
